- Ong thưa quân đi nhanh chóng: do số ong thợ già đến tuổi chết đi nhiều nhưng ong non nở ra không đáng kể.

- Ong đi làm thưa thớt, nếu có tấp nập thì chỉ một lúc khoảng sáng sớm. Ong thợ ít đem phấn về (biểu hiện bánh tổ khô ít mật, phấn).

- Ong chúa nhỏ hẳn lại, đẻ ít đi (ít trứng, ấu trùng, nhộng). Đôi khi, nóng gay gắt quá (trên 38 độ) thì chúa ngừng đẻ.

- Bệnh ong phát triển, thường là bệnh thối ấu trùng ong, sâu phá bánh tổ. Bệnh lẻ tẻ ở một số đàn hoặc đồng loạt và dữ dội.

Nếu các biểu hiện trên cùng lúc xảy ra thì đàn ong thế nào cũng sẽ bốc bay. Dẫu có giữ được chúng cũng khá vất vả. Để chống nắng nóng và qua hè an toàn, ngay từ đầu tháng sáu, phải chủ động thực hiện các biện pháp dưới đây:

1. Chống mưa, nắng cho tổ ong

Phải đồng loạt thực hiện các công việc sau: Che mưa, nắng cho ong, tránh để tia nắng mùa hè trực tiếp chiếu vào tổ ong. Muốn vậy, cần di chuyển dần đàn ong vào dưới tán cây, trong hiên nhà, nơi không có ánh nắng trực tiếp chiếu vào. Nơi nào không có điều kiện thực hiện, phải làm mái cho tổ ong hay dùng bìa cát tông, sốp che trên nóc và sườn tổ ong. Thay tổ ong có thành gỗ dày bằng thùng ong có gỗ mỏng, xốp, tốt nhất là thùng ong đóng bằng nhiều mảnh ván nhỏ cho thoáng. Nếu không có điều kiện thay thùng thì phải khoan lỗ thông hơi phía sau nắp thùng, vệ sinh thùng cũ cẩn thận, sạch sẽ, quét hết sáp ong cũ, bụi bẩn ở đáy thùng đi, diệt sạch gián, sâu phá tầng, thạch sùng nếu chúng lọt được vào tổ ong.

2. Tăng cường thông khí cho tổ ong

Nếu thấy trong tổ ong quạt ù ù và nhiều ong thợ bám ngay cửa thùng hoặc xung quanh thùng ong để quạt là tổ ong nóng bức, kém thông khí. Cần khắc phục ngay bằng các biện pháp:

- Mở hết cỡ cửa ra vào và cửa thông khí ở phía sau thùng ong.

- Xoay dần cửa tổ ong về phía hướng gió (thường là hướng nam hay đông nam)

- Bỏ hết thước ong ra để không khí trong tổ dễ lưu thông và hơi nóng trong tổ dễ bốc ra.

- Lấy bèo Nhật Bản rải trên nóc tổ, vẩy nước ngoài thùng ong vào giữa lúc trưa để góp phần hạ nhiệt độ.

3. Không để chúa ngừng đẻ

Điều nguy hiểm nhất đối với các đàn ong là do khan hiếm nguồn mật, phấn nên chúa ngừng đẻ. Để giữ đàn ong, phải kích thích cho ong chúa đẻ liên tục bằng các biện pháp sau đây:

- Cho ong ăn thêm xiro đường nếu thấy cầu ong khô mật. Nếu cho ăn đường đầy cầu rồi mà chúa vẫn không chịu đẻ tức thiên nhiên đang thiếu phấn hoa. Mua phấn hoa khô, hòa với xiro đường cho ăn thêm vào mỗi buổi tối. Nên cho ong ăn vừa đủ liều lượng vì phấn hoa thừa sẽ dễ bị chua.

- Nếu trong tổ hoàn toàn không còn trứng, nhộng, ấu trùng nữa tức chúa đã dừng đẻ từ lâu thì nên nhanh chóng rút cầu của đàn có trứng, nhộng, ấu trùng đổi sang để kích thích ong chúa đẻ lại và phòng chống ong có thể bốc bay.

4. Phòng trừ bệnh và địch hại

a, Trừ bệnh: Bệnh ong thường phát triển mạnh lúc thiên nhiên khan hiếm nguồn mật. Tốt nhất, nên phòng trước bằng cách, từ đầu hè nên cho ong ăn xiro đường có pha thuốc kháng sinh trong vài buổi tốt. Sau đó một tuần một lần, nên kiểm tra bệnh lại thật kỹ. Nếu có dấu hiệu bệnh nên xử lý kịp thời ngay bằng cách:

+ Rút bớt cầu cho mật độ ong bám trên cầu tăng lên.

+ Loại bỏ các cầu quá cũ, nhất là các cầu có bệnh.

+ Tiếp tục cho ong ăn xiro có pha thuốc kháng sinh.

b, Trừ địch hại: Mùa hè thường có nhiều địch hại với đàn ong yếu. Địch hại cũng là nguyên nhân làm đàn ong suy sụp. Biện pháp chống địch hại như sau:

+ Kiểm tra thường xuyên. Gặp thạch sùng, gián, sên, ong bò vẽ, ong đất  phải đánh, bắt loại bỏ kịp thời.

+ Rà soát vỏ thùng ong. Bịt hết các khe, kẽ mà địch hại có thể xâm nhập. Ván chắn cửa tổ nên dùi lỗ đủ vừa để ong chui qua khi ra vào; đồng thời, ngăn chặn gián và thạch sùng, sên, ong bò vẽ, ong đất có thể xâm nhập vào tổ (chúng không chui qua được lỗ ấy).

+ Kiến lửa và kiến mật, kiến đen có thể tấn công ong dữ dội nhất là về ban đêm. Với kiến, biện pháp tốt hơn cả là kê tổ ong trên giá đỡ có chân đặt trên các bát chứa nước hoặc đánh bẫy thuốc để tiêu diệt.

Làm tốt các nội dung trên giúp cho đàn ong không bị bốc bay, không hao hụt quân quá nhiều, giữ được số đàn ong ổn định qua hè để tiếp tục phát triển đàn ong, nhân đàn, thu mật vụ thu đông.

Chính sách